Project Description
In de circulaire economie zijn er ook circulaire wijken. Maar wat is een circulaire wijk? En wat betekent de circulaire economie voor de Dordtse wijk Wielwijk? Met deze vraag kwam het College van Rijksadviseurs naar ons, want als onderdeel van de City Deal Circulaire Stad wilden zij onderzoeken wat het rijksbeleid betekent voor een wijk en vice versa. Samen met het adviesbureau Over Morgen zijn wij op pad gegaan en via bezoeken, workshops en een ontwerpend onderzoek tot een antwoord gekomen.
De urgentie in Wielwijk is niet de circulaire economie; bewoners voelen niet de urgentie dat grondstoffen opraken. Dus begin niet over grondstoffen en grondstofstromen, want dat is voor veel wijkbewoners niet iets om op in te haken. Het grootste probleem in Wielwijk, en eigenlijk veel naoorlogse wijken, is vooral de sociaaleconomische positie van de wijkbewoners. Deze positie was voor ons de aanleiding om te onderzoeken hoe de circulaire economie sociaaleconomisch waarde kan creëren in de wijk.
Aanpak: Via workshops zijn de talenten van de wijkbewoners onderzocht. Vervolgens zijn activiteiten samengesteld door talenten te combineren. Deze activiteiten zijn gekoppeld aan circulaire principes en grondstoffen in de wijk. Als laatste is gezocht waar de circulaire activiteiten de wijkvernieuwing versterken.
Circulaire wijk
Voor de circulaire wijk hebben we een concept ontwikkeld waarin talenten, grondstoffen en initiatieven gebundeld worden en samenkomen op bepaalde plekken. Deze bundeling noemen wij feeders en de plekken waar zij samenkomen hubs. In deze hubs vinden de circulaire activiteiten plaats. De hubs spelen in op de wijkvernieuwing en versterken bestaande kwaliteiten van bepaalde plekken. Bijvoorbeeld; het wijkpark krijgt een strand en kantine, waardoor de kwaliteit van het park en wijk toeneemt, grondstoffen verzameld kunnen worden en gebruikt worden voor duurzame energie. Daarnaast krijgen wijkbewoners werkervaring en dragen zij bij aan de wijk. Op deze manier zijn een drietal hubs ontwikkeld rondom ondernemerschap en ontmoeten. De hubs liggen allemaal in de nieuwe groene as en versterken daardoor het gebruik van deze as en verbinden de hubs met de omliggende wijken en bedrijventerreinen. In dit systeem is Wielwijk ook een feeder voor de circulaire activiteiten op andere plekken in Dordrecht en de Drechtsteden.
Organisatie
Een groot aandachtspunt was de vraag hoe het systeem van feeders en hubs zou werken. Hierbij speelde de vraag op welk schaalniveau een circulair systeem werkt en wie verantwoordelijk is. We hebben vier scenario’s ontwikkeld waarbij het schaalniveau ging van huis- en tuintoepassingen tot een wereldwijd systeem en de verantwoordelijkheid varieerde van liggend bij (collectieven van) particulieren tot aan overheden en multinationals. We hebben aan de hand van de drie hubs laten zien dat alle partijen en alle schaalniveaus verbonden kunnen worden en dat de ambitie van de gemeente hierbij sturend kan zijn.
Het rapport is te downloaden via de site van het College van Rijksadviseurs (klik hier).
Het was een ontwerpend onderzoek bedoeld om beleid te maken. Voor het onderzoek zijn wij daarom niet in gesprek gegaan met bewoners omdat dit te prematuur was. We zouden verkeerde verwachtingen kunnen scheppen over de mogelijkheden.
In onze projecten speelt de circulaire economie steeds meer een belangrijke rol. Naast de circulaire wijk hebben wij ook plannen gemaakt voor de circulaire haven van Amsterdam en hoe een winkelcentrum kan bijdragen aan de circulaire economie door een andere positie in te nemen in de economische keten.
